هماغه ډول چې د روغتیا نړیوال سازمان په شمول د نړۍ ټولو معتبرو نهادونو او هېوادونو په تېرو کابو درېيو کلونو کې د کرونا ویروس د تشخیص، وقايې او کنټرول لپاره د چین پر نوښتونو او لاسته راوړنو اعترافونه کړي، خو یوازې امریکا د شخصي کینې او رخې له مخې په دې سترګې پټوي او د بشر لپاره د چین د کړو خدمتونو یادونه يې نه ده کړې، بلکې لا منفي تبلیغات کوي.
اوس د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند نيډ پريس د خپل حکومت پر ټولو نیمګړتیاوو اودرغلیو سترګې پټې کړې او د نورو هېوادونو معقولو تګلارو ته د شیطان له عینکو ګوري او مکارانه پلمې جوړوي.
په وروستيو کې چين د کرونا وبا د مخنيوي او کنترول لپاره خپله داسې تګلاره تنظيم کړې چې د اقتصادي او ټولنيز پرمختګ له حالاتو سره سمون ولري. خو د امريکا د بهرنیو چارو وزارت وياند نيډ پريس د ډسمبر په ۱۹مه نېټه په يوه خبري ناسته کې ويلي چې د کرونا وبا د مخنيوي او کنترول لپاره د چين د تګلارې بدلېدو ته پاملرنه کوي او اندېښنه يې په ډاګه کړې چې ګواکې د يادې تګلارې په تنظيمېدو سره به د ویروس نوې بڼه رامنځته شي.
هغه امریکا چې په تېرو درېيو کلونو کې يې د کرونا ویروس د کنټرول او خپلو خلکو د روغتیا ساتنې لپاره هېڅ ونه کړل او د کرونا ویروس واکسینونه يې د شخصي مالي ګټې او تجارت په موخه په پيسو واخیستل ترڅو د نړۍ خلک دوی ته اړ شي او دغه واکسینونه په لوړه بیه ورباندې وپلوري.
د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزارت ویاند دغه راز یو بل ښکرور دروغ هم ویلي چې ګواکې امريکا تل په دې برخه کې د چين په شمول له نورو هېوادونو سره پر مرستو تمرکز کړی دی.
په هر صورت! امریکا به هر څه وايي، خو راځئ له خلکو او شناندو يې واورو چې د دغه هېواد کړنې څنګه ارزیابي کوي.
افغان سیاسي شنونکی حفيظ الله علي خېل خپلواک د چین مېډيا ګروپ خبریالې سره په مرکه کې په دې اړه ویلي، امريکا واقعأ وړتيا نه لري چې د کرونا وبا د مخنيوي او کنترول په برخه کې د چين د تګلارې ارزونه وکړي. ځکه په تېرو څو کلونو کې د کرونا وبا پر وړاندې د مبارزې کې د چين لاسته راوړنې د پام وړ دي.
په تېرو درېیو کلونو کې د چين حکومت د کرونا وبا د مخنيوي او کنترول لپاره جدي تدبيرونه نیولي و او پر محدودو طبي سرچينو په اتکأ سره يې د کابو يو ميليارډ او څلور سوو مليونو وګړو روغتيا تضمين کړه او د کرونا وبا له کبله د مړينې انډول په ډېره ټيټه سویه ساتل شوی دی. د چین د رسمي شمېرنې له مخې د چين په ستره برخه کې پر کرونا د اخته کسانو شمېر شاوخوا۳۶۰ زره ته رسېدلی او د مړينې شمېر ۵۲۳۵ و. نو ځکه ویلای شوو چې چین له هغو مهمو لويو هېوادونو څخه دی چې پر کرونا د اخته کسانو شمېر او د مړينې شمېر د نورو لويو هېوادونو په پرتله لږ دی.
چین له کرونا ویروس سره د مبارزې په عین وخت کې اقتصادي پرمختګ ته هم پاملرنه کړې ده.
تېر کال د چین پرمختيايي انډول په سلو کې ۸ اعشاريه يو ته رسېدلی چې دغه رقم د نورو مهمو اقتصادونو په پرتله مخکی و. د روان کال په لومړيو درېیو ربعو کې د چين صادراتو او وارداتو عمومي ارزښت د تېر کال د همدې مودې په پرتله په سلو کې ۹ اعشاريه ۹ زیات شوی.
په دې هکله ښاغلي علي خيل ويلي، بې له شکه چې چین د نورې نړۍ په څیر له یوه وژونکي ویروس سره لاس او ګریوان و، خو د نړۍ د سترو اقتصادي قدرتو سره يې سیالي هم له پامه نه وه غورځولې، بلکې چین چې له خپل سیال هېواد امریکا سره يې په اقتصادي او یو د بل پر اجناسو د لوړو تعروفو پر مسایلو بوخت و، له اسیایي او عربي هيوادونو سره يې د اقتصادي راکړې ورکړې په اړه نوي تړونونه لاسليک کړي او خپلو مالونو د صادرولو او وارداتو لپاره یې نوې لارې چارې ولټولې. که څه چې نړیوال بانک ویلي و، د کرونا له وجې ممکن د چین په اقتصادي وده کې د پام وړ کمښت راشې، خو داسې ونشول، بلکې د چین اقتصادي وده له نورو سترو اقتصادي هېوادونو څخه زیاته شوه. د ښاغلي علي خيل په اند همدا لاسته راوړنې د کرونا وبا د مخنيوي او کنترول لپاره د چين له خوا له نيول شويو جدي تدبيرونو سره تړاو لري.
خو په امريکا کې د کرونا وبا مخنيوي او کنترل ته په کتو سره د دې وبا پر وړاندې مبارزې کې د امريکا د حکومت کمزوري او غير مسئولانه تدبيرونه د ډېرو کسانو د مرګ سبب شوي دي. د هاپکینز پوهنتون د شمېرنې له مخې د روان کال د ډسمبر تر لومړۍ لسيزې پورې په امريکا کې پر کرونا د اخته کسانو شمېر ۹۹ مليونه ۵۲۰ زرو ته رسيدلی او د کرونا وبا له امله ۱،۰۸ مليونه کسان مړه شوي دي چې په پایله کې امريکا يو داسې هېواد ګڼل کېږي چې د کرونا ویروس له امله پکې د مړينې شمېر د نورو هېوادونو په پرتله ډېر زيات دی. ښاغلي علي خيل د دې حالت د يادونې په ترڅ کې وویل، چې د نړې د نورو هيوادونو په څېر په امریکا کې هم میلیونه خلک پر یاد ویرس اخته شوي، او د مړينې کچه یې د نړۍ د نورو هیوادونو په پرتله زیاته ده نو زما په نظر په دغه هیواد کې په کرونایي ماحول کې د ولسمشرۍ لپاره د نوماندانو منډې ترړې او ټاکني، د زیاتو امریکایانو له لوري د کرونا ضد واکیسن نه تطبق او له ټاکنو وروسته په روغتیایې سکتور کې د پالیسیو بدلون به د دې لامل شوی وي، چې امریکا دې د کورنا پر ویروس د مړوشویو کسانو له کبله د نړۍ د هېوادونو په سر کې ځای ولري. ډېر شخصيتونه هم په دې اند دي چې امريکا د کرونا وبا د مخنيوي او کنترول په برخه کې ناکامه شوې. نو امريکا دا وړتيا نه لري چې د نورو هېوادونو د کرونا وبا د مخنیوي ارزونه وکړي اويا ور باندې انتقاد وکړي، دا کړنه يې ډېره بې معنا او غیر منطقي ده.
امريکا واقعا په نورو هېوادونو کې د کرونا وبا خپرېدو ته پاملرنه نه کوي، خو تل يې د سياسي ګټو د لټولو لپاره له نورو هېوادونو سره د دروغو مرستې دروغ شعارونه ورکړي دي چې ګواکې غواړي له نورو هېوادونو سره مرستې وکړي، په حقیقت کې يې دغه ژمنې هېڅ وخت عملي کړې نه دي، بلکې د نړۍ په بېلا بېلو ځايونو کې يې د جنجالونه او کشالې پارولې دي. د مرکې په پای کې ښاغلي علي خيل وويل: فکر کوم چې د نړۍ وروستي بدلونونه به د دې لامل شوي وي چې امریکا خپله زیاته توجه له کرونا سره پر مبارزې کمه کړي او خپل پام په نړۍ کې روانو چټکو بدلون ته واړوي، چې ښه بېلګه یې د اوکرین جګړه، د تایوان مسئله، د اټومي انرژۍ مسئله او داسې نور دي. نو زما په اند امريکا له کرونا وبا سره مبارزې ته واقعي پاملرنه نه کوي او يوازې غواړي چې د دې مسئلې په پلمه پر نورو هېوادونو تورونه ولګوي او خپله سياسي موخه لاسته راوړي.