افغانستان، که څه هم له ډيرو کلونو راهیسې د جګړو او سیاسي بې ثباتۍ سره مخ وو، خو اوسنی نسبي حالت کې ددې وخت دی چې د ټکنالوژۍ په برخه کې د پرمختګ لپاره ځانګړی ظرفیتونه وروزل شي. په تېرو کلونو کې، ګرځنده ټکنالوژۍ د خلکو د ژوند په ډیرو برخو کې بدلون راوستی دی. اوس مهال د افغانستان په هر ښار او کلیوالي سیمو کې د ګرځنده ټلیفونونو استعمال ورځ تر بلې زیاتېږي او د انټرنیټ لاسرسی هم پراخ شوی دی. دا پرمختګونه افغانستان ته یوه ځانګړې موقع برابروي چې د ګرځنده ټکنالوژۍ او اپلیکیشنونو له لارې خپلې اقتصادي او ټولنیزې ستونزې حل کړي.
د ګرځنده ټکنالوژۍ پراختیا نه یوازې د فردي ژوند آسانتیاوې زیاتوي، بلکې د سوداګرۍ، زده کړو، روغتیا، بانکدارۍ او نورو برخو کې هم مهم بدلونونه راوړي. د افغانستان د ځوان نسل لپاره، د ټکنالوژۍ پراختیا او اپلیکیشنونو جوړولو په برخه کې پراخه موقع شتون لري چې د نويو نوښتونو او پانګونو له لارې اقتصاد ته نوی خوځښت ورکړي.
د ګرځنده ټکنالوژۍ او اپلیکیشنونو په برخه کې یو له مهمو مثالونو څخه د تعلیم برخه ده. په اوسني وضعیت کې، ډیر محصلین او زده کوونکي د انټرنیټ له لارې زده کړې کوي، او دې ته وده ورکول کولی شي چې په لرې پرتو سیمو کې د تعلیم سیستم لا زیات پرمختګ وکړي. د ګرځنده اپلیکیشنونو جوړولو سره، زده کوونکي کولی شي د نړۍ له هر ګوټ څخه د درسونو، کتابونو او نورو تعلیمي موادو لاسرسی ومومي. دا به په افغانستان کې د تعلیم معیار لوړ کړي او د هیواد ځوانانو ته به د علم په برخه کې پراخې موقعوې برابرې کړي.
په روغتیا برخه کې هم د ګرځنده ټکنالوژۍ وده حیاتي اهمیت لري. د ټیلی میډیسن یا آنلاین طبي خدماتو پراختیا کولی شي هغو سیمو ته روغتیایي خدمتونه ورسوي چې د روغتیایي مرکزونو یا متخصص ډاکټرانو له نشتون سره مخ دي. د روغتیايي اپلیکیشنونو له لارې خلک کولی شي د خپلو ناروغیو په اړه سمدستي مشورې ترلاسه کړي او د اړتیا په وخت کې د انلاین ډاکټرانو سره اړیکه ونیسي. دا نه یوازې روغتیایي خدمتونه ګړندي او اغېزناک کوي، بلکې د ناروغانو لپاره د لګښتونو په برخه کې هم اسانتیاوې راولي.
سوداګري هم یوه بله مهمه برخه ده چې د ګرځنده ټکنالوژۍ له لارې وده مومي. په افغانستان کې ډیری کوچني سوداګر او کسبه کاران کولی شي د ګرځنده اپلیکیشنونو او ای-کامرس پلیټفارمونو له لارې خپل محصولات پلورلو لپاره نوي بازارونه پیدا کړي. دا به دوی ته د نوو پیرودونکو لاسرسی برابر کړي او دوی به وکولی شي له نړیوالو بازارونو سره اړیکه ونیسي، چې په پایله کې به یې سوداګرۍ ته پرمختګ او ګټه رامنځته کړي.
د بانکدارۍ په برخه کې، ګرځنده بانکداري په افغانستان کې د بانکي خدماتو د ښه والي یو مهم عنصر دی. د ګرځنده پیسو خدماتو لکه “ایم پیسه” او نور خدمات د خلکو د ژوند یوه برخه ګرځېدلي دي، چې د هغوی لپاره د پیسو لیږد او ترلاسه کولو چارې آسانه کړي دي. په افغانستان کې د بانکي خدماتو د محدود لاسرسي په صورت کې، ګرځنده بانکداري کولی شي په هغو سیمو کې چې بانکي نمایندګي نه لري، خدمتونه ورسوي.
خو د دې پرمختګونو سره، لا هم د ګرځنده ټکنالوژۍ او اپلیکیشنونو په برخه کې ځینې ستونزې شتون لري. د انټرنیټ د کیفیت او سرعت کموالی، د ټکنالوژۍ محدود پوهه او د پانګونې نشتون هغه لویې ننګونې دي چې دې سکتور ته په افغانستان کې مخامخ دي. حکومت او خصوصي سکتور دواړه باید په ګډه کار وکړي ترڅو دا ستونزې هوارې کړي او د ګرځنده ټکنالوژۍ پراختیا ته وده ورکړي.
د افغانستان لپاره د ګرځنده ټکنالوژۍ په برخه کې پانګونه نه یوازې د کورنیو ستونزو د حل لاره ده، بلکې دا به افغانستان ته په سیمه ییزه کچه او نړیواله کچه هم د سیالۍ وړتیا برابره کړي. ځوان افغانان د دې لپاره فرصت لري چې د نوښت او ټکنالوژۍ په برخه کې له نړۍ سره سیالي وکړي او خپل هیواد ته په دې برخه کې ویاړ راوړي.
په پایله کې، افغانستان د ګرځنده ټکنالوژۍ له لارې خپلې ټولنیزې او اقتصادي ستونزې حل کولو لپاره یو بې ساري فرصت لري. حکومت، خصوصي سکتور او نړیوالې ادارې باید په دې برخه کې پانګونه وکړي، ترڅو هیواد د پرمختګ په لاره کې یو نوی او مهم ګام واخلي.