نږدې ټول انسانان، که په هر عمر کې دي، دا خوښوي چې په ټولنیز ژوند کې ورته احترام او درناوی وشي او په ټولنه کې د ځان لپاره ځانګړی ځایګوټی ولري. د بېلګې په توګه، کله چې تاسو ته کوم مسوولیت سپارل کېږي او یا هم کوم مقام او منصب ته رسېږی، نو لومړۍ غوښتنه مو دا ده، څو هغه کسان چې ستاسو تر لاس لاندې ژوند کوي، درته احترام ولري، خو دغه احترام او درناوی په خپله نه رامنځته کېږي، بلکې د ترلاسه کولو لپاره یې لازمه ده چې له نورو سره ښه چلند وکړو، څو هغوی هم موږ ته درناوی وکړي.
ممکن کاري ټیم مو یوازې ځینو عادتونو، پوهې، ځیرکۍ او یا وړتیا ته احترام ولري، خو اساسي خبره دا نه ده، بلکې ډېر نور شیان هم شته چې کېدای شي له کبله یې تاسو د خلکو له لوري د احترام وړ وګرځی.
په ټوله کې، که مو په کاري او ټولنیز چاپېریال کې د نورو احترام او درناوی ترلاسه کړ، په دې پوه شی چې دغه وخت بریالي یی. په دې لیکنه کې هغه لارې چارې درته ښیو چې په پلي کولو سره به یې له شک پرته د نورو له لوري د احترام وړ وګرځی:
1– مهربان اوسئ
تل له ټولو هغو کسانو سره چې د ورځې په اوږدو کې ورسره مخ کېږی، که هغه مو مېرمن، بچیان، ملګري، همکاران او یا هم کارکوونکي وي، په ډېرې مهربانۍ او ادب سره ورسره چلن وکړئ. که غواړئ چې په رښتینې توګه د نورو له لوري د احترام وړ وګرځئ، نو مهربانه و اوسئ، که څه هم دغه څه درته په لوړه بیه تمام شي.
نورو ته هم په هماغه ډول احترام وکړئ، څرنګه یې چې د ځان لپاره غوښتونکي یی. په کاري چاپېریال کې مو هڅه وکړئ، کوم چې ټولنیز نزاکتونه په پام کې نیسي. د بېلګې په توګه، که تاسې په یوه مجلس کې ناست یی او په دغه وخت کې مو دغه مجلس ته یو بل همکار راځي، هڅه وکړئ چې د روغبړ لپاره ورته په خپل ځای کې ودرېږئ او حتا د دې غوښتنه ترې وکړئ چې ستاسو پر څوکۍ یا ځای کېني. که څه هم هغه به حتماً ستاسو پر ځای د کېناستلو هڅه ونه کړي، خو دغه څه د دې لامل کېږي چې زړه یې ترلاسه کړی او د درناوي وړ یې وګرځئ. په کاري او ټولنیز چاپېریال کې مو خندا له یاده ونه باسئ او د (مننه کوم) ( هیله کوم) کلمې ډېرې وکاروئ.
۲- له نورو سره له درناوي ډک چلن وکړئ
په ټولنیز ژوند کې مو له هغو کارونو ډډه وکړئ، چې د ټولنې د اصولو او نورمونو خلاف دي، یا په ټولنه کې ورته په بده سترګه کتل کېږي. د بېلګې په توګه، د نورو خبرو ته غوږ نه نیول، د خبرو په وخت اخوا دېخوا کتل، له ټلیفون څخه ډېره استفاده کول او داسې نور. دغه راز د دې هڅه مه کوی چې ډېرې خبرې وکړئ، بلکې ښه اورېدونکي شی، نورو ته د دې وخت ورکړئ چې خبرې درته وکړي، د زړه خواله درسره وکړي او تاسو یې هم په ښه غور سره واورئ؛ ځکه هرڅوک د دې حق لري چې خبرې یې واورېدل شي، حتی تر دې چې که تاسو یې له فکر او خبرو سره هم موافق ن وی. دغه څه هغه وخت په ښه توګه درک کولای شی چې ځان مو د مخاطب پر ځای تصور کړی، فکر وکړئ چې څومره به لېواله وی چې نور خلک مو خبرې واوري.
۳- ښه غوږ نیوونکي شئ
غوږ نیول په دې مانا دي چې تاسو مو زاړه او له کاره لوېدلي افکار او باورونه له ذهنه غورځوی او دېته لېواله یاست، چې په ژوند کې مو نوي څه او تر پخوانیو هغو ښه څه زیات کړی. کله چې تاسو خبرې کوی، ښايي داسې څه ته اشاره وکړی چې اورېدونکی مو یې هم په خپل ژوند کې ورته تجربه ولري. د دې پر ځای چې په خبرو پیل وکړی، ښه دا ده چې د څو پوښتنو په مطرح کولو سره مو اورېدونکی/اورېدونکي دېته وهڅوی چې د خپلو شخصي تجربو په اړه درته یو څه ووایي. کله چې تاسو دغه څه ترسره کوی، مقابل لوری مو داسې فکر کوي چې درته ارزښتمن دي.
۴- ګټور واوسئ
هغه کسان چې هر وخت دې ته تیار دي چې له نورو سره مرسته وکړي یا په مناسبو ځایونو او وختونو کې د نورو خبرو ته غوږ نیسي او یا هم د دې په لټه کې وي، چې له نورو سره مرسته وکړي، د نورو له لوري د زیات احترام وړ ګرځي. له نورو سره د مرستې په لټه کې شی، خپل مسوولیت وپېژنئ، تر هغه وخته مه انتظارېږئ چې نور خلک درنه د مرستې غوښتنه وکړي؛ که یو څوک وینی چې مرستې ته اړتیا لري، له ځنډ پرته یې لاسنیوی وکړئ.
۵- بهانې مه لټوئ
له ځینو مواردو پرته، ستاسو د ژوند ټولې چارې ستاسو له غوښتنو او ټاکنو سره سمې مخ ته ځي، نو له همدې کبله د دې فرصت کم دی چې د ماتو او ناکامیو لپاره مو بهانې ولټوی. دلته څو هغو بېلګو ته اشاره کوم، چې ډېری وخت یې د پاتې راتلو په صورت کې ورته توجیهات جوړوو او بهانې لټوو: د بېلګې په ډول، که تاسو خپلې دندې، پوهنتون او یا هم ښوونځي ته په خپل وخت نه ځی، ښایي د دغه کار لپاره بېلابېلې بهانې ولټوی، توجیهات ورته جوړ کړی، خو په دغو شیانو تاسو هېڅ هم نه شی کولای، بلکې ستونزې مو نورې هم پېچلې او لویوی، په دغه ځای کې ستاسو اساسي او یوازینۍ ستونزه دا ده چې خپل وخت مو نه شی مدیریت کولای، نو له همدې کبله له نورو توجیهاتو او بهانو لټولو ډډه وکړئ او د خپلې اساسي ستونزې د حل په لټه کې شی(وخت مو مدیریت کړئ).
بله بېلګه دا ده چې که مو کار په خپل وخت او ځای سرته نه رسوی، نو اساسي ستونزه مو دا ده چې پر دغه کار مو تمرکز نه کوی او یا په یو ډول درته لومړیتوب نه لري. خپلې خطاوې مو ومنئ او د دې په لټه کې شی چې په راتلونکي کې یې له تکرار څخه مخنیوی وکړی.
۶- غوسه مو مدیریت کړئ
غوسه او ناراحتي له تاسو پرته هېچاته زیان نه رسوي. غوسه یو احساس دی، موږ نه شو کولای چې د غوسې له رامنځته کېدو مخنیوی وکړو، بلکې کولای شو چې مدیریت یې کړو. په دې پوه شی چې ډېری غوسې د دې له کبله وي، چې خپل کار ته مو منظم پلان او وخت په نظر کې نه وي نیولی او غیر منظم کار د غوسې د رامنځته کېدو سبب شوی وي. نو که غواړی چې ذهني فشارونه او غوسې مو مدیریت کړی، یوازینۍ لاره یې دا ده چې منظم کاري چوکاټ او پروګرام ولری او خپل کار ته له ټاکلي وخت څخه له ۱۰ تر ۱۵ دقیقو مخکې ولاړ شی، فکر وکړی او وروسته په ارامۍ سره خپل کار پیل کړی.
۷- د بدلون هڅه وکړئ
په یوه ځای کې پاتې کېدل تاسو هېڅ ځای ته نه شي رسولای، نو له همدې کبله دا ومنئ چې بدلون په ژوند کې د پرمختګ لپاره اساسي او اړین شرط دی. دغه راز د فردي ودې او پرمختګ لپاره مو پر وړتیاوو کار وکړی. د بېلګې په توګه، د نویو مهارتونو د زدکولو هڅه وکړئ، نوي کارونه مو په ژوند کې تجربه کړئ او د دغو مهارتونو او وړتیاوو د پیاوړتیا لپاره لاس پکار شئ.