پر زده کړو او تجربو سربېره چې د هرې بریا لاسته راوړلو لپاره اساسي او کلیدي بلل کېږي، ټولنیزي اړیکې او بیا په خاص ډول د هر چا د کاري برخې اړوند له بریالیو کسانو سره اړیکې، نن ورځ هغه مهم مهارت بلل کېږي چې په نه لرلو سره یې سړی له ډېرو ستونزو سره مخ کېږي.
د اړیکو د ساتلو او پاللو برخې لیکوال او مشاور ډیويډ پارنل په باور، د اړیکو پالل او ساتل (هغه بېلابېل مهارتونه چې پر مټ یې یو شخص کولای شي له ډېرو کسانو سره، چې تر ډېره د هغه د مسلک او کار اړوند وي، اړیکې وساتي او پر مټ یې خپلې موخې ته ورسېږي.) په دوو صفتونو کې خلاصه کېدای شي. یو دا چې کس مینه ناک او له کینې او کرکې لري وي او بل دا چې خپله دا کس د ښه شخصیت لرونکی وي. پارنل وايي، که مینه ناک نه وی او یا مو هم ځینې داسې ځانګړنې درلودې، چې د ډېرو خلکو نه خوښېدي، تاسې له ځانه دا تمه مه کوی چې نور به درسره اړیکې وپالي. ډیویډ پارنل وايي، د دغه دوو صفتونو د پيدا کولو لپاره باید ځینې نور صفتونه خپل شي، څو یې پایله د دغه دوو صفتونو په لاسته راوړلو ختمه شي.
موږ په همدې مقاله کې ځینې هغه مهم مهارتونه تاسې ته ښيو، چې له تاسې سره د اړیکو په ساتلو کې مرسته کوي. که غواړی چې له نورو سره ښې اړیکې ولری، دا لاندې مهارتونه خپل کړئ.
لین تیلور د کاري چاپیریال کارپېژندونکی دغه مهارتونه د مقابلو لورو ترمنځ مصلحت په ګوته کوي. هغه په کاري چاپېریال کې ناسته پاسته داسې توضېح کوي: «هر کارکوونکی دا خوښوي چې په دوستانه چاپېریال کې کار وکړي. خشن او له حده زیات جدي چاپېریال کاري وړتیاوې په غیر مستقیم ډول کمزورې کوي. د ښو اړیکو پر مټ، هر کارکوونکی کولای شي کاري کمزورۍ له منځه یوسي. ځینې مدبر اشخاص چې پیاوړی ټولنیز هوښ لري، په کاري چاپېریال کې پر پياوړو او بریالیو رهبرانو اوړي. دا ډول کسان پوهېږي چې د اړیکو پر ساتلو باور، موخې ته د رسېدو له اصلي لارو یوه هغه ده. د اړیکو پر پاللو او پياوړي کولو سره کولای شو کاري خشن چاپېریال پر مینه ناک او یو پرمختګ کوونکي چاپېریال بدل کړو».
۱ـ له نورو سره د اړیکو پاللو او ساتلو وړتیا
په سوادګریزه حوزه کې له نورو سره د اړیکو پالل او ساتل، د مهمو لاسته راوړنو لپاره یو مهم مهارت یادېږي، چې باید هر سوداګر یې ولري. ځینې وخت د اړیکو جوړول ډېر اسانه وي، همدا چې مو له نورو سره خپل مخالفت او یا هم موافقت په ډېر ښه او هغه ته په پوره احترام درلودو سره څرګند کړ، تاسې مستقیماً له هغه سره په اړیکه کې کېږی. کېدای شي ډېر له داسې پېښو سره مخ شوی وی، چې له یو چا سره تر مخالفت او موافقت وروسته مو د هغه کس په اړه پوښتنه کړې او غوښتي مو دي چې له هغه سره یو ځل له نږدې هم وګوری. خو پام مو وي، په پوره احترام یا د هغه مخالفت وکړئ او یا هم پخلی. که دا دریځ نیول مو د احترام له پولې واوښتل، حتماً به له هغه کس سره یا به هغه له تاسې سره خشن عکس العمل کوي.
۲ـ د خبرو کولو مهارت
د اړیکو ټینګولو یو مهارت خبرې کول دي. پر ټاکلي موضوع ښه برلاسي پر مخاطبینو د ویناوال د اغېز په برېباسلو کې ډېر مهم رول لري او هغوی د هغه خبرو اورېدو ته هڅوي. د خبرو کولو مهارت پر مټ، له نورو سره اړیکې جوړېږي. تیلور په دې اړه وايي: «که د لیکوالۍ او وینا په برخه کې کاپي استعداد لری، بریا ستاسې ده. په نننۍ نړۍ کې چې اړیکې پالل د ټکنالوژۍ پر مټ ډېر اسانه شوي دي، د ډېری مسایلو په اړه په ډېر اسانه ډول پوهېدای شی».
تیلور پارنل وايي: «دا چې د ژوند د ډېرو مسایلو په اړه زموږ ذهني درک له نورو سره تفاوت لري، نو باید د خبرو پر مهال یا له هغو سره د اړیکو پاللو په وخت باید د هغه جدي مخالفت ونه کړو او په پوره احترام د هغه نظر ومنو. د اړیکو پاللو پیاوړي مدیران د خبرو پر مهال، له نورو سره د ځینو مهمو مسایلو په اړه له مخالفته ځان ساتي».
باور کول
موږ خپلو موخو ته د رسېدو لپاره اړیکو ته ضرورت لرو او سالمې اړیکې د پوره باور پر مټ ساتل کېږي. باور کول یو ارتباطي مهارت دی، چې له هغه سترګې نه شي پټېدای. موږ هغه وخت په کاري چاپېریال کې بریا ته رسېدونکي یو، چې د پوره باور او اطمینان احساس ولرو. که غواړی له نورو سره ښې اړیکې ولری، پر هغه او ځان ښه باور وکړئ.
۳ـ باید پوه شی چې کله او څه وخت له نورو سره همدلي وښيی د نورو له حال څخه د خبر لرلو لپاره باید له هغه سره په اړیکه کې و اوسی. د ځینو مسایلو په اړه هغه د هغوی له ذهني زاويې وارزوئ او که اړتیا وي، له هغوی سره مرسته هم وکړئ. په کاري او کورني ژوند کې له نورو سره خپله همدلي وښيئ. دا کړنه د مقابل لوري د مثبت اقدام کولو سبب کېږي. که ستاسې په کاري چاپېریال کې د انساني کړنو او حقوقو په اړه څه پوهاوی نه وي، هغه ده چې ستاسې اړیکې به محدودې شي او داسې چې ستاسې زړه غواړي، هغسې پرمختګ به ونه کړی.
۴ـ د اورېدلو مهارت
موږ دوه غوږونه او یوه خوله لرو. مانا دا چې مخکې له خبرو کولو باید لومړی ښه واورو. د یو چا خبرو ته کېناستل او د یو چا خبرې اورېدل، دوې جلا مقولې دي. په سمه توګه خبرې اورېدل یو ښه مهارت دی. یو ښه اورېدونکی خپل مخاطب ته ښه توجه کوي. هغه په پوره پام د هغه خبرې اوري او له ښه تحلیل وروسته د هغه په اړه خپل دریځ ښيي. د خبرو اورېدو مهارت زده کېږي او په لاسته راوړلو سره یې د مقابل لوري زړه خپل کېږي.