د هر کال د ډسمبر په ۱۳مه په چين کې د نانجينګ ښار د ټولوژنې په مناسبت د ملي ماتم ورځ وي. د چين حکومت په دې ورځ د درنو مراسمو په تر سره کولو سره د نانجينګ ښار په ټولوژنه کې د څه باندې دریو لکو بې ګناه قربانيانو په اړه خپګان او ویر څرګندوي.
افغان ملګري ښايي په دې اړه فکر ونه شي کړی. کابو ۷۰ کاله وړاندې چين يو وروسته پاتې، بې وزله او کمزوری هېواد و. جاپاني تېري کوونکو او يرغلګرو د دويمې نړيوالې جګړې په موده کې چينايانو ته بې حسابه ځاني او مالي زيانونه ورسول او يوازې يې د چين د هغه وخت پلازمېنې نانجينګ ښار کې څه د پاسه درې لکه بې ګناه وګړي ډېر په بې رحمۍ ووژل، ستر بشري ضد جنايت يې تر سره کړ، داسې جنایت چې مثال به يې ډېر کم وي. د چينايانو په ذهن کې دا له دردونو او غمونو څخه ډکه او نه هېرېدونکې تاريخي واقعه ده. دا چې چينايان هر کال د ملي ماتم په دې ورځ د خپلو عزيزانو او وطنوالو په ياد ناستې، غونډې او ځينې نور فعاليتونه تر سره کوي، دا د دښمنۍ د تازه کولو او خپرولو په موخه نه کوي؛ بلکې ټولې نړۍ ته د دې ښودنه کوي چې چينايان په تېرو وختونو کې د غمونو او سختيو په ګاللو او زغمولو سره تر هر چا زيات د سولې، ارامۍ، سوکالۍ او پرمختګ پر اهميت ښه او زيات پوهېږي او اوسني نېکمرغه ژوند ته لا په درنښت ګوري او په مينه يې ساتنه او پالنه کوي. چين به د نړيوالې سولې لا ټينګ ساتونکی او ملاتړ کوونکی اوسي.
د ۱۹۳۷کال په پای کې جاپاني يرغلګر پوځ د چين د هغه وخت پلازمېنه نانجينګ ښار ونيو او بيا يې کابو د ۴۰ ورځو په ترڅ کې پر وګړو بې ساري ظلمونه او د ټولوژنې نه بښونکي جنايتونه تر سره کړل. د دويمې نړيوالې جګړې تر پای ته رسېدو وروسته، د لرې ختيځې نړيوالې پوځي محکمې او د نانجينګ پوځي محکمې د اړوندو محاکمو د پلټنو، شواهدو او معلوماتو له مخې، د يادې ټولوژنې په اړه معلومه کړه چې جاپاني تېري کوونکو د چين څه د پاسه درې لکه ولسي وګړي او جنګي اسيران قصداً وژلي، پر کابو شل زرو چيني ښځو يې جنسي تېري کړي او د دغه ښار يو پر درېيمه برخه ودانۍ يې ويجاړې او سوزلې دي. دغه پېښه د چينايانو په زړونو کې نه هيرېدونکې ده او د هېچا لخوا د بښنې وړ نه ده.
د چين ولسي جمهوريت تر جوړېدو وروسته د دغه هېواد حکومت او خلک هر کال په بېلابېلو لارو چارو سره د يادې ټولوژنې د قربانيانو په اړه وير او خپګان څرګندوي. د ۲۰۱۴ کال د فبرورۍ په ۲۷مه د چين د ملي ولسي کانګرېس دايمي کمېټې په ۷مه غونډه کې پرېکړه وکړه، چې د هر کال ډسمبر ۱۳مه دې په نانجينګ کې د ټولوژنې د ملي ماتم د ورځې په توګه وټاکل شي. د دې پرېکړې په تصويب سره د يادو قربانيانو په اړه د وير او خپګان څرګندولو فعاليت په دولتي کچه تر سره کېږي او له تېري کوونکو سره د مبارزې، غندنې او د انسانانو د وقار، عزت، شرافت د ساتلو او د نړيوالې سولې د خونديتوب په اړه د چينايانو د ټينګ دريځ او هوډ څرګندونه کيږي.
موږ تېرو وختونو ته په کتنې سره تاريخي تجربې راغونډوو. چينايان په تېرو وختونو کې د غمونو او دردونو په احساسولو سره د سولې او پرمختګ پر اهميت او ارزښت لا ښه پوهېږي. ۲۰۲۰ کال چې نړيوالو ته دومره ارام کال نه دی، د کرونا وبا خپرېدل، يو اړخيزم، تبعيض او د ځينو هغو د بادارۍ غوښتنې رويې په ګډون، ډېرې ستونزې جوړې او رامنځ ته شوې دي. لکه څنګه چې د چين د دولتي شورا غړي او د بهرنيو چارو وزير ((وانګ يي)) د تېرې مياشتې په يوه وينا کې ويلي، انسانان له خپلې ځيرکتيا، ضمير، جرئت او زړورتيا څخه په ګټې اخيستنې سره همېشه دا انتخابوي چې د ګډو ننګونو پر وړاندې سره يو موټی شي، ايا بنديزونه او جلا کېدنه بهتره ده که ورخلاصون او پرانېستنه؟ ايا دروازې بندول به بهتره وي که له يو بل سره همکاري کول؟ له تاریخي واقعيتونو تل دا بيا بيا ثابته شوې ده چې د انسانانو برخليک ګډ او يو د بل پر مټ ولاړ دی او پر مخ ځي، څو اړخيزم د انسانانو ګډه غوښتنه او مناسبه لاره ده او دا نړيواله اداره او اړيکې پياوړې کوي.
۲۰۲۱ کال به د چين کمونېست ګوند د جوړېدو له سلمې کليزې سره برابر وي او د چين د ۱۴م پنځه کلن پلان شروع او لومړی کال به وي. چين به په راتلونکي کال کې د عصري سوسياليستي هېواد د هر اړخيزې ابادۍ د نوي بهير دوره پرانيزي او دويمې سل کلنۍ موخې ته به لا ځان نږدې کړي. دغه هېواد به د نړيوال عدالت تر څنګ تل ټينګ ولاړ اوسي، پر څو اړخيزم به ټينګار کوي، د دوستۍ، صميميت، متقابلو ګټو او ټولشموليت په رڼا کې به خپلو ډيپلوماتيکو تګلارو ته دوام ورکوي، د افغانانو تر لارښوونې او حاکميت لاندې د افغان سولې له بهير څخه ملاتړ به قوي او دوامداره ساتي، د انسانانو د ګډ برخليک ټولنې ابادۍ ته به لا اوږه ورکوي او پر مخ به یې بيايي او د افغانانو په شمول له ټولو نړيوالو سره به د نړيوالې سولې او پرمختګ لپاره نه ستومانه کېدونکې هلې ځلې او هڅې کوي.